Jeannette schrikt als ze naar haar kinderfoto kijkt waar ze samen met haar tweelingzusje opstaat. Ze lijkt hier sprekend op haar moeder, haar moeders ogen kijken vanuit hetzelfde gezicht door de foto heen naar ons als toeschouwer. Zelfs de houding klopt. Terwijl ze dit ziet, schuift ze het beeld fel van zich af, alsof ze zich er aan brandt. Ik ben stil en luister.

Strak kijkt ze voor zich uit en ik hoor: “Ik lijk in niets op haar’. Zij is zo anders, ze is klaaglijk geworden, vooral over het feit dat ze nooit een goede keuze kon maken terwijl ze toch zo haar best had gedaan. ‘Wat ik ook doe, ik kan het toch niet goed doen’ was de laatste jaren haar gevleugelde opmerking.”

Jeannette gaat rechtop zitten en verschuift haar blik naar mij alsof ze steun zoekt. Direct daarna zie ik haar een beetje in elkaar zakken en de houding van een moegevochten mens krijgen.

Haar normale strijdlustige ik lijkt weggeveegd te zijn door de foto waarop ze als kind vrij de wereld in kijkt; ondeugende ogen zijn het eerste wat opvalt. 

Doodgedrukt door zorg
Langzaam gaat ze verder in haar verhaal. “Mijn moeder was aardig en lief voor iedereen, als haar iets gevraagd werd dan deed ze dat zonder twijfel. Ze wilde mensen helpen, maar terwijl ze dat deed, drukte ze ons dood met haar voorzichtigheid. Ik hoor het nog: ‘Pas op waar je loopt, hier word je misselijk van, je weet toch dat papa hier verdrietig van wordt, die jas is veel te koud…’ Zo had ze een hele waslijst van opmerkingen die zorgden dat wij niet onze eigen gang konden gaan. Het klinkt misschien raar, maar ik had graag meegemaakt dat ik eens een been had gebroken of een litteken op mijn arm had. Dan had ik tenminste een bewijs van dat ik leefde en kattenkwaad uit heb gehaald. Maar nee, kleine Jeannette is altijd braaf, en daarmee het tegenovergestelde van haar tweelingzus.” 

Ineens schrikt Jeannette op van haar eigen opmerking:
“Eigenlijk lijk ik heel veel op mijn moeder.
Maar wie ben ik dan?”

De schrik schudt haar wakker
De schrik over haar laatste ingeving maakt dat ze samen met mij gaat onderzoeken waarom dingen zijn geworden zoals ze zijn en hoe het ook anders kan. Ik vertel haar over het vergelijk met kringloopwinkels. Het valt steeds weer op hoeveel wij als mens, in ons lijf en leven meekrijgen vanuit onze ouders, scholen, omgeving waarin we opgroeien. Tel daarbij wat we uit onze voorouders doorgegeven krijgen en voilá, daar is het vergelijk kloppend: wij zijn net kringloopwinkels met al die gewoontes en aannames én een complete familiegeschiedenis. En wij geven het weer door aan de volgende generatie als we het niet bij ons stoppen, een pijnlijk weten.

De optelsom kan vervangen worden
Er is werk aan de winkel als je merkt dat gezondheid, relaties of gewoontes in je leven niet lekker lopen. Zeker als je al veel hebt geprobeerd om te veranderen, maar nog geen fijn resultaat ziet.

Het idee dat wij eigenlijk niet onszelf zijn,
maar een optelsom van onze omgeving
is beangstigend en bevrijdend tegelijk.

Angstig vanuit de vraag wie we dan wel zijn als we niet deze optelsom zijn. Bevrijdend vanuit het realiseren dat we dit weer af kunnen leggen omdat het niet van ons is.

Houden of mag weg
Zodra we de invloed van de omgeving bewust kunnen schiften in ‘houden of mag weg’, net als in die kringloopwinkel, zijn we vrij om zelf te kiezen. Ook zijn we dan vrij om andere nieuwe ervaringen te maken in ons leven. Dit hebben we altijd te doen vanuit respect voor wat we kregen van onze familie van herkomst: het leven, en alles wat ze ons hebben gegeven vanuit het beste dat zij konden geven. Ook al was je leven niet makkelijk tot nu toe (net als bij mij), het is wat het is en we hebben het te accepteren.

Toe-eigenen
Soms moeten we het oude aanzien, zodat we ons dit kunnen toe-eigenen, maar hoe dan? 
Niet: ‘Jij deed het verkeerd!’ Dit is de wijzende vinger. Door te wijzen leg je de macht bij de ander, buiten jezelf.
Wel: ‘Het deed pijn! Dít is wat ik voelde.’ Juist daarmee win je je eigenheid en kracht terug.

Raakte dit verhaal je?
Vraag dan een gratis koffiemomentje aan of meld je aan voor de gratis Eigen-Wijze lunch en learn op 27 juni van 12.30 tot 13.00 uur. Na aanmelden stuur ik je een link om er bij te kunnen zijn.